-

Boarngezichtjes

De Stripe is ook een naam die gebruikt wordt bij de boeren. Een “stripe” is namelijk een smal stuk land tussen 2 sloten. De Stripe in Jirnsum is een vrij smal bebouwd stuk grond tussen de Boarn en een haven. De straat is rond 2010 aangelegd. 

Al in de vroege middeleeuwen woonden er mensen langs de oevers van de Boarn.Meestal in kleine nederzettingen, die ontstonden vanuit een groepje boerderijen op een terp. Jirnsum is van oorsprong een heel oud agrarisch dorp. De eerste geschreven bron uit 1399 vermeldt de dorpsnaam als Yrnzom. Maar de naam is al veel ouder, want dorpsnamen op –um dateren van vóór het jaar 800. Rond het jaar 1000 begon de dijkaanleg. Dat was nodig vanwege de stijgende zeespiegel en de gevaarlijke Middelzee op slechts enkele kilometers van het dorp. De Leppedyk langs de oostelijke oever van de Boarn en de Himdyk aan de westzijde dienden als bescherming tegen binnendringend zeewater, dat bij storm hoog werd opgestuwd. De kleigrond langs de Boarn is zeer vruchtbaar en ideaal voor de veeteelt. De lokale economie was gericht op de productie van boter en kaas. Na het einde van de middeleeuwen werden handel en transport belangrijker, waarvan Jirnsum profiteerde. Men ging dichter bij de Boarn wonen en bouwde huizen tegen de Himdyk aan. Daardoor schoof de bewoningskern geleidelijk van terp naar rivieroever. De verplaatsing van kerk en school in 1878 voltooide dat proces. Zowel over water als land lag het dorp aan de belangrijkste noord-zuid route door Friesland. Na de aanleg in 1827 van de straatweg Leeuwarden – Zwolle kwam er steeds meer verkeer door Jirnsum. Eerst postkoetsen en rijtuigen, later fietsen, motorfietsen en auto’s. In de periode van ca. 1860 tot 1880 werd er volop geïnvesteerd. Jirnsum kreeg o.a. een tabaksfabriek, een olie- en houtzaagmolen en de eerder genoemde kerk en school. Rijke boeren lieten grote boerderijen en renteniershuizen bouwen. Veel gebouwen uit die tijd zijn van de hand van Jacob Ruurds Nijdam, timmerman en aannemer te Jirnsum. Hij werkte zich op tot architect, kreeg opdrachten uit andere gemeenten en vertrok in 1889 naar Leeuwarden om de zaken groter aan te pakken. De tweede bloeiperiode valt ruwweg tussen 1900 en 1915. Toen werkten bijna alle inwoners nog in het dorp.  Er waren maar liefst vijf kasteleins en zeven winkeliers, de bakkers en slagers niet eens meegeteld. Mensen die met hun handen werkten verdienden (begin 20e eeuw) maximaal 500 gulden per jaar. Het dorp telde twee dominees, een pastoor, een dierenarts, een huisarts en een zuiveldirecteur. Jirnsum was een kleine economie op zichzelf.

Na de aanleg van de straatweg Leeuwarden – Zwolle reed er in de loop van de 19e eeuw steeds meer verkeer door het dorp. Dat gaf aanleiding tot het bouwen van De Twee Gemeenten, op een strategische kruising bij het tolhuis en de weg naar het station. Voormalig boer Age Postma werd in 1877 de eerste kastelein van dit logement met doorreed en stalling. Zijn zoon Eelke, adverteerde met de slogan “Prachtige Warande aan de Rijksstraatweg”. In de jaren zeventig groeide de herberg uit tot Trefpunt van Friesland. Klaas de Bruin en zijn opvolger Rienk Bleeker adverteerden stevig en haalden toonaangevende popgroepen naar Jirnsum. De dancing trok jongeren van heinde en verre, in een tijd dat steeds meer mensen over een auto konden beschikken. Het pand is vele malen verbouwd en nu in gebruik als eetcafé en partycentrum.