Doopsgezinde kerk
Historisch overzicht en kerkgebouw.
Over de vroegste tijd in Irnsum is er niet veel meer bekend dan dat er in de 17de eeuw twee gemeenten waren, waarvan er één rond 1740 uitstierf. De andere sloot zich in 1695 aan bij Friese Sociëteit en beschikte over een vermaanhuis, waarop in de muurankers het jaartal 1684 was aangegeven (dit jaartal kwam ook voor op een gebrandschilderd raampje met een vers alsmede de wapens en de namen van Jacob Jentjes en zijn echtgenote Hylck Jurjens; zie Doopsgezinde Bijdragen 1870, p. 146-7; afb. in het archief te Leeuwarden). In de 18de (oudste vermelding 1793) eeuw werd Irnsum gecombineerd met Poppingawier, dat in 1871 onafhankelijk werd maar sinds 1879 weer een en dezelfde predikant beschikt. Tot de komst van Izaak Molenaar (voor zijn portret zie inv.nr. 16) in 1837 waren er leken-voorgangers, sindsdien predikanten die in Amsterdam hadden gestudeerd. Het vermaanhuis uit 1684 werd in 1848 vertimmerd (inwendig vernieuwd) en in 1866 opnieuw hersteld en 'van ruimer toegang' (nieuwe gevel) voorzien, aldus de gevelplaat inv.nr. 23. In 1882 kreeg de kerk een orgel, gebouwd door Bakker & Timmenga, en werd er aan de achterzijde een kosterij (de consistorie) aangebouwd.
Firma Nijsse heeft het orgel in 2000 gerestaureerd. Het orgel verkeert in een prima staat.
De verschillende uitbreidingen in de loop der eeuwen zijn het beste af te lezen aan de linkerzijkant van het gebouw
De verbouwing van 1940 (zie gedenksteen inv.nr. 24) impliceerde wijziging van het interieur. Omstreeks 1980 vond de laatste grote onderhoudsbeurt plaats.
De kerk is gelegen aan de hoofdweg van het dorp en was vroeger ingebouwd; in 1866 verdwenen de huizen aan de voorzijde, in de jaren '50 de bebouwing aan de rechterzijde. Van het hekwerk voor de kerk is alleen de middenpartij oud (waarschijnlijk 1866).
Een paar huizen verderop ligt de voormalige pastorie, Rijksweg 146, die in de jaren '50 van de vorige eeuw is verkocht. Het gebouw dateert in de kern uit 1838 en werd in 1852 vergroot. Een zevental doopsgezinde gemeenten heeft enkele jaren geleden de Doopsgezinde Gemeente Mid-Fryslân gevormd. Nu blijkt dat het voor de 150 leden toch wel heel zwaar is zeven gebouwen in stand te houden. Besloten is de vermaningen van Terhorne, Poppingawier en Irnsum te sluiten en af te stoten. Blijven dan de gebouwen te Akkrum, Warga, Grouw en Oldeboorn. In de Doopsgezinde Vermaning is zondag 3 september 2006 de laatste dienst gehouden.
Colofon
reliwiki.nl
